Αμπέλι, Τουρισμός και Ανάπτυξη
Ερ. Αγαπητέ κύριε Αρναουτάκη, η προεκλογική περίοδος διεξάγεται ταυτόχρονα με την λήξη της τουριστικής περιόδου, η οποία φέτος ξέρουμε όλοι ότι δεν εξελίχθηκε όπως θα θέλαμε. Πιστεύεται ότι ήρθε ο καιρός να αλλάξουμε το μοντέλο ανάπτυξης του τουρισμού στην Κρήτη;
Στ Αρ. Η τουριστική περίοδος για όλη την Ελλάδα και ειδικότερα για την Κρήτη, φτάνει στο τέλος της, όχι μόνο με μειωμένες αφίξεις, αλλά πολύ περισσότερο με μειωμένα έσοδα για τους επιχειρηματίες του τουρισμού και την τοπική κοινωνία. Ακόμη και αν η μείωση των αφίξεων κινήθηκε σε μονοψήφια νούμερα, οι τουρίστες που έφτασαν στο νησί μας ξόδεψαν πολλοί λιγότερα χρήματα. Αυτό αποδεικνύει την ανάγκη για μια διαφορετική προσέγγιση στην τουριστική ανάπτυξη, η οποία θα συνδυάζει τον ήλιο και την θάλασσα αλλά και τα υπέροχα στοιχεία της κρητικής υπαίθρου και πολιτισμού. Να συνδυάζει τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του νησιού μας. Η ανάδειξη και εξάπλωση εναλλακτικών μορφών τουρισμού όπως ο αγροτουρισμός, ο θρησκευτικός τουρισμός και ο οινοτουρισμός, δεν αποτελούν πια μόνο επιλογές αλλά αποτελούν βασικές συνιστώσες για τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη της Κρήτης.
Ερ. Αυτό είναι αποτέλεσμα, της οικονομικής κρίση ή θεωρείται ότι είναι και άλλα τα αδιέξοδα που αντιμετωπίζει τουριστικός τομέας;
Απ. Η οικονομική κρίση σε παγκόσμιο επίπεδο είναι μία συνισταμένη την οποία δυστυχώς δεν μπορούμε να επηρεάσουμε. Αυτό που είναι σίγουρο είναι η οικονομική κρίση στην Ελλάδα ήταν το προϊόν της πολιτικής της Νέας Δημοκρατίας που επηρέασε και το τομέα του Τουρισμού. Το συμπέρασμα από την κατάσταση αυτή είναι ότι το ισχυρότερο πλήγμα το δέχθηκαν προορισμοί που έχουν βασίσει την ανάπτυξή τους στο μοντέλο του μαζικού τουρισμού. Αυτοί οι προορισμοί σε παγκόσμιο επίπεδο είναι οι πρώτοι που, και πριν ακόμη εκδηλωθεί η κρίση, ήρθαν αντιμέτωποι με τα αδιέξοδα αυτού του μοντέλου. Η κρίση ήρθε να υπογραμμίσει τις ανεπάρκειες και να εντείνει τις οικονομικές επιπτώσεις. Ελπίζω να είναι η αφορμή ώστε να επιταχυνθούν οι διαδικασίες προς την υιοθέτηση άλλων μοντέλων τουριστικής ανάπτυξης.
Οι εναλλακτικές μορφές τουρισμού (αγροτουρισμός, θρησκευτικός τουρισμός, οινοτουρισμός κ.α.) εδώ και αρκετά χρόνια είναι ένα τουριστικό μοντέλο ανάπτυξης που έχει αποδειχθεί ότι επηρεάζεται πολύ λιγότερο από τα «σκαμπανεβάσματα» της αγοράς, σε σχέση με τον μαζικό τουρισμό, ενώ ταυτόχρονα τα οφέλη από την ανάπτυξή του στην τοπική κοινωνία είναι πολλαπλάσια. Η Κρήτη και ειδικά η περιοχή του Ηρακλείου, θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ιδανική περιοχή για την ανάπτυξη τέτοιων μορφών τουρισμού. Μόνο τον τομέα του οινοτουρισμού να αγγίξουμε, η συζήτηση θα είναι ανεξάντλητη.
Ερ. Είναι γνωστό ότι από την θέση σας ως ευρωβουλευτής, όλα τα χρόνια της θητείας σας στηρίξατε ποικιλοτρόπως τους οινοποιούς και την υπόθεση του οινοτουρισμού στην περιοχή. Πέστε μου τι είναι αυτό που σας κάνει να πιστεύεται ότι το αμπέλι και ο οινοτουρισμός έχουν μέλλον για το τόπο μας;
Απ. Κατ’ αρχήν το αμπέλι και το κρασί, εδώ και σαράντα αιώνες, αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορικής και πολιτισμικής μας κληρονομιάς. Τα ίχνη του αμπελιού στην Κρήτη μας οδηγούν στους προϊστορικούς χρόνους. Στις Αρχάνες, στο Βαθύπετρο έχουμε το αρχαιότερο πατητήρι του κόσμου, ενώ όλη η περιοχή είναι διάσπαρτη από λαξευτά και θολωτά πατητήρια από όλες τις ιστορικές περιόδους. Αμέτρητες κουκίδες που ξετυλίγουν έναν πολιτιστικό θησαυρό ζωντανό έως τις μέρες μας. Ταυτόχρονα αυτή τη στιγμή η περιοχή διαθέτει έναν αμπελοοινικό τοπίο που θα ζήλευαν πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Υπάρχουν ετικέτες κρασιού που κάνουν πολλούς ειδικούς να μιλούν για μία νέα άνοιξη του κρητικού αμπελώνα. Έχουν δημιουργηθεί εξαιρετικά επισκέψιμα οινοποιεία και μικρά μουσεία οίνου. Εκδηλώσεις με θέμα το κρασί διαδέχονται η μία την άλλη. Πιστεύω ότι μετά από προσπάθειες και κόπους χρόνων, έχει διαμορφωθεί το κατάλληλο πλέγμα, πάνω στο οποίο μπορεί να αναπτυχθεί πιο οργανωμένα ο οινοτουρισμός.
Ερ. Πέραν της ανθεκτικότητας του οινοτουρισμού στις κρίσεις, θα μπορούσαμε να απαριθμήσουμε ακόμη μερικά θετικά στοιχεία του οινοτουρισμού;
Απ. Ο οινοτουρισμός είναι ένα εργαλείο που, σύμφωνα με την διεθνή πρακτική, δημιουργεί ένα ισχυρό brand name, δηλαδή μια ανεκτίμητη εμπορική φήμη, για μία περιοχή. Οι ειδικοί έχουν αποφανθεί εδώ και καιρό ότι ο καλύτερος τρόπος για να δημιουργηθεί μια ισχυρή εμπορική φήμη, δεν είναι μόνο τα προϊόντα και οι υπηρεσίες, αλλά οι εμπειρίες που αποκομίζει ο ταξιδιώτης σε έναν τόπο. Το κρασί είναι μία από τις πιο δυνατές εμπειρίες.
Τα οφέλη από ένα ισχυρό brand name, είναι πολλαπλασιαστικά και αυτόματα μεταφέρονται σε όλα τα αγροτικά προϊόντα που παράγει η περιοχή. Τα κρασιά της Τοσκάνης (Ιταλία) ή του Μπορντώ (Γαλλία), συμπαρασύρουν στις αγορές του κόσμου και κάνουν αναγνωρίσιμα μία σειρά από άλλα προιόντα, όπως αλλαντικά και τυριά, ενισχύοντας ποικιλοτρόπως την τοπική αγροτική οικονομία.
Είναι κοινό μυστικό ότι ένα από τα μεγάλα στοιχήματα του οινικού κόσμου της Κρήτης, αυτή τη στιγμή, είναι να μπορέσει το κρητικό κρασί να προωθηθεί στις αγορές του εξωτερικού. Ο ιδανικός ίσως πρεσβευτής του κρασιού είναι ο οινοτουρίστας, που αφού έζησε την υπέροχη εμπειρία στο ίδιο τον τόπο που παράγει το κρασί, επιστρέφει στην δική του πατρίδα και αναζητεί εκ νέου το προϊόν.
Ερ. Ο οινοτουρισμός μπορεί να βελτιώσει το μεγάλο πρόβλημα της εποχικότητας που μαστίζει τον τουρισμό, ακόμη και σε περιοχές όπως η Κρήτη;
Απ. Ενώ το κλίμα της Κρήτης είναι κατάλληλο για τουρισμό όλο το χρόνο, βλέπουμε, τα τελευταία χρόνια και με αφορμή την οικονομική κρίση, η τουριστική περίοδος να συρρικνώνεται, με ότι αυτό συνεπάγεται για το εισόδημα του εμπλεκομένων στο τουρισμό. Ο οινοτουρισμός και πολλές ακόμη μορφές θεματικού τουρισμού δεν χαρακτηρίζονται από εποχικότητα. Και λόγω περιεχομένου, αλλά και λόγω του κοινού στο οποίο απευθύνεται. Ο οινοτουρισμός προσελκύει τουρίστες με υψηλά εισοδήματα που έχουν σε μόνιμη βάση στον προγραμματισμό τους ταξίδια εκτός σεζόν. Η Τοσκάνη τον κύριο όγκο των τουριστών της τον δέχεται την άνοιξη!
Ο πολιτισμός του αμπελιού και του οίνου είναι τόσο πλούσιος και ζωντανός στην Κρήτη που θα μπορούσαν να υπάρχουν τουριστικά προϊόντα με αφετηρία τον οίνο καθ’ όλη την διάρκεια του χρόνου. Η εποχή του τρύγου, τα γλέντια στα ρακοκάζανα, η γιορτή του Αι – Γιώργη του Μεθυστή και τόσα ακόμη, είναι το ιδανικό περιβάλλον για την προσέλκυση ποιοτικότερου τουρισμού καθ’ όλη την διάρκεια του χρόνου.
Ερ. Υπάρχει κάποιο στοιχείο σε σχέση με τον οινοτουρισμό, το οποίο να σας εξέπληξε ευχάριστα, όταν το ανακαλύψατε σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες;
Απ. Ο οινοτουρισμός είναι από τα λίγα τουριστικά προϊόντα που μπορούν να ωφελήσουν ταυτόχρονα, εκτός από τους άμεσα εμπλεκόμενους, τους οινοποιούς, μία σειρά επαγγελματιών, οι οποίοι φαινομενικά δεν συνδέονται μεταξύ τους. Την ίδια στιγμή που ωφελείται η μεγάλη τουριστική μονάδα μιας περιοχής, ωφελείται και ο μικρός αμπελοπαραγωγός! Η ξενοδοχειακή μονάδα έχει την ευκαιρία να παρουσιάσει στους επισκέπτες της ένα αναβαθμισμένο τουριστικό προϊόν, μία περιήγηση στα αμπέλια και τα οινοποιεία της περιοχής. Ταυτόχρονα όλοι οι εμπλεκόμενοι διαπιστώνουν ότι αν δεν στηριχθεί ποικιλοτρόπως ο αμπελουργός δεν μπορεί να υπάρξει οινοτουρισμός. Η διεθνής πρακτική έχει δείξει ότι σε περιοχές που αναπτύχθηκε αυτή η μορφή θεματικού τουρισμού τα οφέλη για ολόκληρη την τοπική κοινωνία ήταν θετικότατα. Δεν πρέπει τέλος να αφήσουμε έξω από την συζήτησή μας το γεγονός ότι ο οινοτουρισμός και γενικότερα ο γαστρονομικός τουρισμός είναι ένα «κλειδί» με το οποίο ο επισκέπτης «διαβάζει» την ιστορία ενός τόπου, ανακαλύπτει την κουλτούρα και τον πλούτο της. Μετατρέπεται από τουρίστας σε ταξιδιώτη και ως εκ τούτου σέβεται πολύ περισσότερο τον τόπο που επισκέπτεται. Εξίσου σημαντικό με όλα τα προηγούμενα είναι και το γεγονός ότι ο οινοτουρισμός είναι μία ήπια μορφή τουριστικής ανάπτυξης που έχει ως βασικούς άξονες την αειφόρο ανάπτυξη και τον σεβασμό στο περιβάλλον.
Ερ. Ποια είναι η βασική δυσκολία για την ανάπτυξη του οινοτουρισμού;
Απ. Ίσως η βασικότερη δυσκολία είναι ότι ο οινοτουρισμός είναι ένα προϊόν που μπορεί να αναπτυχθεί μόνο ως αποτέλεσμα συνέργειας μίας ολόκληρης ομάδας επαγγελματιών. Ο οινοτουρισμός δεν μπορεί να είναι αποτέλεσμα δράσης ενός και μόνο επιχειρηματία. Δεν είναι η περίπτωση όπου ένας επιχειρηματίας ή ένας όμιλος χτίζει μία τεράστια τουριστική μονάδα και ουσιαστικά δημιουργεί τουριστικό προϊόν.
Στον οινοτουρισμό απαιτείται η συνεργασία μίας ομάδας επαγγελματιών που θα μοιραστούν και θα υλοποιήσουν το ίδιο όραμα. Ένα οινοποιείο από μόνο του δεν μπορεί να αποτελέσει προορισμό, όσο μεγάλο και πλήρες και αν είναι.
Χρειάζεται το κοινό όραμα του οινοποιού, του εστιάτορα, του ξενοδόχου. Ολόκληρης της τοπικής κοινωνίας. Και φυσικά είναι απαραίτητη η στήριξη της τοπικής αυτοδιοίκησης αλλά και της κρατικής μηχανής,.
Ερ. Μπορείτε να είστε πιο συγκεκριμένος στο κομμάτι της κρατικής μηχανής;
Απ. Πρέπει να υπάρξει συντονισμός για την αξιοποίηση χρηματοδοτικών πρωτοκόλλων από τα Υπουργεία Αγροτικής και Τουριστικής Ανάπτυξης, ενώ είναι επιβεβλημένη και η δημιουργία ειδικού χρηματοδοτικού προγράμματος για τον οινοτουρισμό στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ .Το Υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης πρέπει ταχύτατα να ορίσει το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας του οινοτουρισμού. Απαραίτητες είναι επίσης οι συνεργασίες με το Δίκτυο των Πόλεων του Κρασιού σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Ερ. Θα μπορούσατε να «ρίξετε στο τραπέζι» κάποιες συγκεκριμένες ιδέες, άμεσα υλοποιήσιμες σε επίπεδο κεντρικής εξουσίας, για τις οποίες εκτιμάτε ότι θα έχουν και άμεσα αποτελέσματα;
Απ. Η πρώτη πρόταση για την προώθηση του οινοτουρισμού θα ήταν, τμήμα της διαφημιστικής καμπάνιας της χώρας μας στο εξωτερικό, αλλά και προωθητικές δράσεις που συνδέονται με τον εσωτερικό τουρισμό, να έχουν πολύ συγκεκριμένες αναφορές στον οινοτουρισμό. Ο οινοτουρισμός και γενικότερα ο γαστρονομικός τουρισμός να αναδειχθεί σε πολιορκητικό κριό για την προσέλκυση ποιοτικού τουρισμού. Επίσης, η παρουσία του ΕΟΤ στις εκθέσεις του εξωτερικού να περιλαμβάνει έτοιμα οινοτουριστικά προϊόντα. Οι τουριστικοί πράκτορες του εξωτερικού να μπορέσουν μέσα από αυτές τις εκθέσεις να γνωρίσουν με συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις οινοτουριστικές περιοχές της Ελλάδας.
Για μένα προσωπικά, αμπέλι και Κρήτη, πάνε μαζί Και φυσικά αποτελεί προσωπικό μου όραμα και στοίχημα, η Κρήτη να είναι στην πρώτη γραμμή αυτών των εξελίξεων.
